17/05/2025
  • Asante Twi
  • Fante
Twitter Facebook Linkedin
  • Krataafa Tsitsir
  • Adwenkyerɛkyerɛ
  • Agodzisɛm
  • Amambra
  • Amanyɛsɛm
  • Pii
    • Ebibirmu
    • Eguadzisɛm
    • Enyigyesɛm
    • Mpontusɛm
Menu
  • Krataafa Tsitsir
  • Adwenkyerɛkyerɛ
  • Agodzisɛm
  • Amambra
  • Amanyɛsɛm
  • Pii
    • Ebibirmu
    • Eguadzisɛm
    • Enyigyesɛm
    • Mpontusɛm
Kratafa Tsitsir Amanyɛsɛm

Guinea Bissau: Fahodzi aperdzi ho abakɔsɛm

Leonard Nketsia Ɔkyerɛwfo Leonard Nketsia
20/07/2023
wɔ Amanyɛsɛm, Ebibirmu
0 0
0
0
SHARES
208
Ahwɛfo
Fa to FacebookFa to Twitter

Guinea Bissau, ɔman kakraba a ɔwɔ Ebibir Atɔree afamu mu, nyaa ne fahodzi fii nhyɛdofo amambu ase wɔ Fankwa 24,1973 mu, ber a nna wɔaper akyɛr wɔ Portugal nhyɛdo amanbu ase. Ɔkwan a ɔman yi nam do nyaa ne fahodzi yɛ ɔpɛdzen, amanyɛsɛm nkɔdo, na nsiyɛ ɔpɛ a nna amanfo wɔ.

Portugal nhyɛdofo amambu ase no, Guinea Bissau hyiaa nsisii, atseetsee, na amanyɛsɛm mu nhyɛdo. Naaso ɔpɛ a nna Guinea Bissau manfo wɔ dɛ wɔpɛɛ dɛ wodzi hɔnho do no nyinii kɔr enyim.

Guinea-Bissau asaase na frankaa
Guinea Bissau asaasekyerɛ frankaa

Fahodzi aperdzi no nyaa ahom wɔ 1950 na 1960 mfedu mfe no mu ber a amanyɛkuw ahorow na fahodzi anamɔntukuw ahorow maa hɔnho do. Kuw kor odzi mu akotsen paa nye African Party for the Independence of Guinea Cape Verde (PAIGC), a Amilcar Cabral tsewee wɔ afe 1956 mu.

PAIGC a Cabral da ano no yɛɛ nkutowii tum a nna ɔtaa Guinea Bissau fahodzi aperdzi no ekyir. Kuw no kasaa ma akodze aperper, ber a wɔhyehyɛɛ guerrilla akodzi tsiaa Portugal nsordaafo na wɔboaboa hɔn nkuraasee na hɔn nkurow akɛse mu dɔm ano.

Dza wɔdze peer hɔn fahodzi no nye akodze aperdzi a wɔnye Portugal nsordaafo no nyae, ɔserɛ nkɔmbɔtwetwe na wɔnye amanaman ntamu nkitahodzi. Iyinom gogoow Portugal nhyɛdo amambu no. PAIGC tsintsiim hɔn asoɛe wɔ nkuraase nkuraase nkakrankakra araa dze nyaa tum wɔ ɔman no ne fa kɛse do.

Guinea Bissau amanyɛ asaasekye

Fankwa 24, 1973 mu no, PAIGC paa mu daa Guinea Bissau ɔman no ne fahodzi edzi ber a wɔnye Portugal aban no ennya ntseasee anaa nhyehyɛɛ biara, na iyi maa ɔman no dzii ehurusi. Ɔman fofor a woenya hɔn fahodzi no hyiaa ɔhaw ahorow bi tse dɛ wobetsintsim amambu nhyehyɛɛ na dɛ wobenya aman fofor hɔ mboa.

Portuga nhyɛdofo mpanyimfo no anngye Guinea Bissau fahodzi no annto mu wɔ hɔara. Portugal nhyɛdo amambu no mu nsordaafo soɛree tsiaa ɔman mbrɛ ɔbɛyɛ a wɔbɛsan enya hɔn do tum. Akodzi yi kɔr do araa kɛpem Ebɔbira 24, 1974 mu, ber a nsordaafo tuu Portugal aban no wɔ Portugal man no mu ma nhyɛdo amambu no so gui no.

Guinea Bissau ne fahodzi no bedzii mu ma Portugalfo nye aman nkaa no gyee too mu. Iyi maa hɔn ahododzi no dzii mu. Ɔman no tuu anamɔn a ɔdze amansiesie na mpontu bɛba, ber wɔdze hɔn adwen tsiim nwomasua, apɔwmudzen, ndwuma ahorow na sikasɛm nkɔdo do.

Amilcar Cabral a odzii enyim wɔ Guinea Bissau fahodziper no mu.

Awerɛhowsɛm nye dɛ, Amilcar Cabral a nna ɔwɔ enyidoadzehu ma ɔman no ne daakye na odzii fahodziper no baano no atsena ase annkyɛr ennhu fahodzi no no mudzi. Wokum no afe 1973 mu. Dzin pa a oguaa no ekyir wɔ ndwuma mu no daho tse ase wɔ ɔman ne fahodzinya nsɛm mu.

Ofitsi fahodzi da no, Guinea Bissau ehyia ɔhaw pii a bi nye amanyɛsɛm mu basabasayɛ, prɔwee na sikasɛm mu nsɛnsɛm. Ɔman no afa amanyɛsɛm mu nsakyer na mber a no mu yɛ dzen ahorow pii mu a ɔhaw ɔman no mpontu na nkankɔ.

Ɔhaw no nyinara ekyir no, Guinea Bissau dahoara ko kɔ hɔn enyim dɛ wobenya mpontu. Ɔman no wɔ amambra ahorow no mu yɛ dur, ɔdomankoma egyapadze ahorow na dɔm a wɔwɔ nhomdo. Nhyehyɛɛ gugu akwan mu a ɔbɛma kabimamenkabi amanbu no egyina, amambu papa aba, ma sikasɛm mu mpontu so akɔ do.

Guinea Bissau ne fahodzi wɔ Fankwa 24, 1973 mu no yɛ nsɛndahɔ mapa wɔ ɔman no n’abakɔsɛm mu, ahoɔdzen soronko a PAIGC na Guinea Bissau manfo no hɔn nsiyɛ no na odzii ɔman no enyim ma wonyaa fahodzi yi fii Portugalfo nhyɛdo amambu ase. Ber a Guinea Bissaufo rifi ɔhaw mu ber a woenya hɔn fahodzi ewie no, fahodziper na nsiyɛ sunsum no kɔr do ara gyinae wɔ ɔman no ne ntotoe mu ber a orubue kwan ama daakye pa.

Tags: abakɔsɛmEbibimanEbibiman abakɔsɛmFahodziGuinea Bissau
Dza abɛsen

Jean-Pierre Adams-Senegal Frɛnkye bɔɔlbɔnyi a ɔtɔr akɔtɔmborɔnsa mfe eduasa akron (39) ansaana owuru

Dza ɔtoa do

Cameroon: Fahodzi na nkabɔmu ho abakɔsɛm

Leonard Nketsia

Leonard Nketsia

Nsɛm fofor a ɔfa dza ebue yi ho

Paa Kwesi Asare- Ghana nsɛnkyerɛwnyi a odzi kan a ɔagye BBC Komla Dumor Abadwdobɔdze no bi
Ebibirmu

Paa Kwesi Asare- Ghana nsɛnkyerɛwnyi a odzi kan a ɔagye BBC Komla Dumor Abadwdobɔdze no bi

Ɔkyerɛwfo Ebenezer Kobinah Offen
21/08/2023
Central African Republic: Fahodzi ho anamɔntu na amansiesie
Amanyɛsɛm

Central African Republic: Fahodzi ho anamɔntu na amansiesie

Ɔkyerɛwfo Leonard Nketsia
21/08/2023
Congo-Brazzaville: Ɔpaa narankasa ne fahodzi kwan
Amanyɛsɛm

Congo-Brazzaville: Ɔpaa narankasa ne fahodzi kwan

Ɔkyerɛwfo Leonard Nketsia
21/08/2023
Mumu, 19 2023: Da a abatow kɔmihyɛn dze esi ama  mansin abaguafo abatow no
Amanyɛsɛm

Mumu, 19 2023: Da a abatow kɔmihyɛn dze esi ama mansin abaguafo abatow no

Ɔkyerɛwfo Suzie Onomah
18/08/2023
Aso ber bi bɛba a Ebibiman botum ekutow ne man a onnkehia mboa biara mmfi Aborɔfo nkyɛn?
Ebibirmu

Aso ber bi bɛba a Ebibiman botum ekutow ne man a onnkehia mboa biara mmfi Aborɔfo nkyɛn?

Ɔkyerɛwfo Nancy Efua Pratt
17/08/2023
Bue bi ka ho
Dza ɔtoa do

Cameroon: Fahodzi na nkabɔmu ho abakɔsɛm

Nam ekuwekuw do hwehwɛ mu

  • Adwenkyerɛkyerɛ
  • Agodzisɛm
  • Amambra
  • Amanyɛsɛm
  • Dza ɔforafora
  • Ebibirmu
  • Eguadzisɛm
  • Enyigyesɛm
  • Mpontusɛm
  • Nwomasua

Nam #ahyɛnsewdze do hwehwɛ mu

abakɔsɛm aban abawdobɔdze abaɛfor abaɛfor mfir aborɔkyir Agodzi akyerɛkyerɛfo amambra amanyɛkuw Amereka Anas Aremeyaw Anas apɔwmudzen atoyerɛnkyɛm atsena Black Sherif Cristiano Ronaldo Ebibiman Ebibiman abakɔsɛm EPL Fahodzi FIFA Ghana Gyahyehyew IMF John Dramani Mahama Juventus Ken Ofori-Atta manpayin Mbrahyɛbaguafie Mfantse NANA ADDO NDC Ngyiresi nsordaafo nwomasua Osei Kyei-Mensah-Bonsu Portugal Qatar Real Madrid sohyial midia Takoradze UEFA Champions League Wiadze Bɔɔlbɔ Akansi Ɔhembaa Elizabeth II
Bolingo Voice Bolingo Voice Bolingo Voice

Hwehwɛ hɛn ekyir akwan

  • +233502960485
  • info@bolingoconsult.com
  • 19 Mama Adjele close, East Airport Accra Ghana.

Hɛn ho nsɛm

akannews.com yɛ abaɛfor ntentankɛse do prama a wɔdze nsɛm to gua wɔ Akan kasa mu a ɔma kwan ma Esuantsefo na Fantsefo nya adzesua na enyigye nsɛm wɔ hɔnankasa hɔn kasaa mu. Bolingo a ɔyɛ kasa dwumadzi edwumakuw a wɔhwɛ dɛ wɔbɔboa ma Ebibirmu kasahorow eenyin no na wɔdze bɔbɔɔ adze.

Ekuwekuw

  • Adwenkyerɛkyerɛ
  • Agodzisɛm
  • Amambra
  • Amanyɛsɛm
  • Ebibirmu
  • Eguadzisɛm
  • Enyigyesɛm
  • Mpontusɛm

Adapɛn nkaabɔ

© 2025 Mbra biara mma ho kwan dɛ edze nsɛm yi mu bi bedzi wo dwuma gyedɛ aserɛ kwan efi Bolingo nkyɛn.

Bolingo

Bolingo Consult

  • Kokoa mu Mbra
Twitter Facebook Linkedin
Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?