Congo-Brazzaville, ɔman a ɔwɔ Ebibir Finimfin afamu, nya ne fahodzi fii Frɛnkye amambu ase wɔ Dzifuu 15, 1960 mu. Amanyɛsɛm mu anamɔntu, amambra mu ahohoahoa na ɔpɛ a wɔwɔ dɛ wobɛdze hɔnho no na ɔhyɛɛ ɔman no ne fahodzi ho akwantui no ma.
Frɛnkye nhyɛdo amambu ase no, Congo-Brazzaville a nna wɔtɔ dɛ wɔfrɛ no French Equatorial Africa’s Middle Congo no hyiaa amanyɛsɛm mu ananmusi kumaa bi na nhyɛdo amambu no dzii hɔn ndwuma ho mfaso. Naaso amandɔ edzida na fahodzinya ho ɔpɛ hyɛɛ ase gyee ndwow, na onyinii wɔ Congo manfo no mu.
Etsitsirfo a wodzii akotsen wɔ Congo-Brazzaville ne fahodziper no mu no kor nye Fulbert Youlou. Opuee dɛ baanodzinyi kɛse a nna ɔkasa ma dɔm no hɔn amanyɛsɛm mu kyɛpɛn, na dɛ nhyɛdo amambu no do botwa. Afe 1958 mu no, Frɛnkye Mbrapɔn fofor no do egyinanu ambatow maa Congo manfo no kwan dɛ wɔnkyerɛ daakye a wɔpɛ.
Na ambatowfo dodowara gyee too mu dɛ wobenya hɔn amambu wɔ Frɛnkye aman nkabɔmu kuw no mu. Iyi yɛɛ anamɔntu tsitsir a ɔboaa ɔman no ma ɔdzee noho na ekyir no onyaa ne fahodzi wɔ no mudzi mu.
Dzifuu 15, 1960 mu no, Congo-Brazzaville nyaa ne fahodzi koraa fii France amambu ase. Fulbert Youlou bɛyɛɛ ne Mɛmpanyin a odzi kan a ɔdze ɔmanfo no wura ber fofor a ɔyɛ nketsesi na amansiesie mu. Ɔman no ne fahodzinya ekyir mfe a wodzii enyim no mu no, wɔnam mbɔdzembɔ do tsintsiim amambu mu nhyehyɛɛ ahorow a no mu yɛ dzen, wɔhyɛɛ sikasɛm mu mpontu mu kena, na wɔdaa ɔman no edzi wɔ kwan fofor do.
Mfe a wodzii iyi ekyir no mu no, Congo-Brazzaville hun abaanodzifo na amanyɛsɛm mu nsakyer ahorow. Abantugu ndwuma ahorow na amambu mu nsesa ahorow kokɔr do a ɔdze ɔman no hɛɛn basabasayɛ mber mu, na ɔhaaw ɔman no ne nkankɔ na no mpontu nsiesie.
Ɔhaw yinom nyinara ekyir no, Congo-Brazzaville edzi yie wɔ ndzɛmba ahorow binom mu, tse dɛ nwomasua, apɔwmudzen na enyido-mpontu mu. Ɔman no ne nananom amambra, nyimpakuw asorɔtow na ɔdomankoma egyapadze ahorow ma wonya mpontu na yiedzi mu enyidado.
Ndaansa yi, Congo-Brazzaville dze n’enyi etsim ɔhaw ahorow a ɔwɔ amambu, prɔwee na sikasɛm mu nsakyer mu no do reper esiesie. Wɔrobɔ mbɔdzen dɛ wobenya kabimamenkabi amambudze a no mu da hɔ a ɔbɛma amanandzefo dze hɔn ndwuma aba ɔman no mu na wɔabɔboa hɔn mpontu nhyehyɛɛ.
Congo-Brazzaville ne fahodzi wɔ Dzifuu 15, 1960 mu no bɛyɛɛ ngyinadobo kɛse wɔ ɔman no no mpontu na n’abakɔsɛm mu. N’abaanodzifo hɔn nketsesi na ɔpɛdzen a ɔmanfo no wɔ no kaa bɔɔ mu buee kwan maa hɔn fahodzi na daakye pa ne per. Na wɔdze fahodziper sunsum na ahokeka no ara roko tsia ɔhaw ahorow a worihyia no, na wɔdze redandan hɔn yiedzi na nkankɔ kwan.
