Mpanyimfo bu bɛ bi dɛ “mber sakyer a wo so sakyer”. Iyi kyerɛ dɛ tsetse amambra kwan a wɔfa do sie ɔhen na wɔyɛn’eyi no nsakyer aba mu nkanka wɔ Mfantseman mu.
Nkan no sɛ ɔhen bi kɔ ekura a wɔsoma ahenkwaa na tsir-ho-namnyi ne ba kor ma wɔdze nsa kɔbɔ mantɔw no mu ahemfopanyin no nkaa. Wɔkɔ a abofra no nnsan mmba osiandɛ wɔdze no yɛ amandze. Ndɛ mber yi wɔnnyɛ no dɛm bio wɔ Mfantse nkurow ahorow mu. Sɛ odupɔn bi tutu a, Gyaasehen na sɛ ɔhen nnyi hɔ a ɔhwɛ ekyir no na ɔnye ɔbaahembaa na ebusuapanyin hwɛ ma ebusua no hɔn asowa tse dza esi no. Wɔfrɛ ebusuadehye no na ahemfo oanyin no na wɔbɔ hɔn nkaa dɛ wɔmma hɔn manfo ntse dza esi.
Bio, nkan no nna nkyɛ ɔhen wu a gyedɛ wɔahyɛ ɔhen fofor ansaana wɔayɛ n’eyi. Dɛm ntsi wotum dze ahemfo bɛyɛ ebiasa hɔn eyi to hɔ, na obodu eyi ne nyɛe no mu no nna mansotwe aba. Ndɛ mber yi wɔnnyɛ no dɛm. Sɛ ɔhemfopanyin no na ebusuapanyin no hu dɛ mansotwe bi da hɔn a wɔhyɛ ɔhen no ntamu a, wɔdze ɔhen a ɔkɔ ekuraa no n’eyi no toa do amma ɔannyɛ haw amma ebusua na ɔmamfo no. Ebusua ahwɛ ehu dɛ sɛ wɔdze eyi no to hɔ kyɛr a, ne yɛ no yɛ kaw ntsi wɔdze toa do.
Nkan no nna nkyɛ wɔdze egudze gu nantwi no kɔn mu twa kurow mu ma ɔmamfo no hu dɛ odupɔn kɛse bi a ne nsamu ye efi mu. Ndɛ wɔnnyɛ no dɛm. Wɔdze nantwi no kyekyer bea aobiara bohu no na wowie a wɔdze ayɛ edziban ama ahɔho no. Wɔmmfa egudze nngu nantwi no kɔn mu.
Nkan no nna ɔhen fi mu a, asafomba na edumfo na wɔgor ara kesi dɛ wobesie no. Ndɛ mber yi dze ɔman ahemfo binom kɔ asɔr anaadɛ wɔyɛ Nyamesomfo ntsi sɛ nana bi kɔ ekuraa a, n’asɔr a ɔkɔ no ma ho kwan ma wɔyɛ ewufosom ma no ansaana wɔakɔpɛ no korabew. Wotum yɛ amandze biara wie ansaana wɔayɛ ewufosom no. Wotum so yɛ ewufosom no wie ansaana wɔayɛ amandze no.
Tsetse no nna wosie ɔhen no wie a ahenanafo no na wɔdze nsua ɔwɔ ayewa a woebubu “nyanya” egu mu si kurowtsia ama hɔn a wokesie nana no reba a wɔdze ahohor hɔn enyim na hɔn nsa ho dze akyerɛ dɛ wɔnye nana no ewie biribiara. Ndɛ mber yi wɔnnyɛ no dɛm. Wosie nana wie na wobodu fie a nna ebusuafo dze nsu gyan a wɔdze nkyen egu mu anaadɛ ɔyɛkurow a po da hɔ a wɔdze po nsu si fie no enyim ma obiara aofi esiei bɛba no dze bi ahohor ne nsa ho. Iyi kyerɛ dɛ ɔmamfo no ahohor mbusu biara egu ansaana wɔahɛn fie amma wɔammfa mbusu no ammba fie.
Tsetseber do no sɛ ɔhen nya nya ne nsamakyir kɔ a, Mantɔw no mu ahemfo-panyin no dze nyimpa tsir kegya nana no kwan ma ɔdze kɔ nsamankyir. Ɔyɛ amandze a ahemfo nkaa no nyinara yɛ. Nna nkan no wɔyɛ dze kyerɛ dɛ wɔnnkɔsom nana no wɔ samandze osiandɛ ɔtse ase no, nna ɔwɔ hɔn a wɔsom no ntsi ɔkɔ ne nsamankyir a ɔwɔ dɛ onya binom ma wɔnye no kɔ kɔsom no. Ndɛ mber yi wɔnnyɛ no dɛm bio. Binom kuku anyɛmbowa tse dɛ nkokɔ, nguan na mpɔnkye. Osiandɛ woehu dɛ otsia mbra ma ɔyɛ bɔn so dɛ iboku nyimpa wɔ amandze ntsi.
Nkan no na sɛ ɔhen bi kɔ ekuraa a wɔhyɛ no akyenkyendur na wɔdze ne nsa to sika mfutu mu amma fun no annsɛɛ. Ndɛ mber yi abaɛfor kwan a wɔfa do dze fun sie amma wɔansɛɛnye dɛ wɔnyɛ no kɛhyɛ fregye mu. Iyi boa ma ebusuadehye no nya mber dze toto hɔn ndzɛmba yie ansaana eyi da no aso.