Mfantsefo yɛ nyimpakuw a wɔka Mfantse kasa. Wɔyɛ nkorɔfo bi a Ghana ha no, mantɔw a wɔwɔ mu no nye Finimfin na Anee Mantɔw mu. Mantɔw ebien yi, Mfantseman ne mantɔwpɔn nye Finimfin Mantɔw mu. Tse dɛ Ghana nyimpakuw nkaa no, Mfantsefo binom so wɔ tsitsir Tɛma wɔ Nkran Kurowpɔn Mantɔw mu na Ghanaman ne mantɔw ahorow no mu. Ghana ha no, ndzɛmba ahorow binom wɔ hɔ a ɔda Mfantsefo nsew fi nyimpakuw ahorow no nyinara ho. Dɛm ndzɛmba ahorow no, dɛm akyerɛw yi rebɛda no mu enum edzi.
Dza odzi kan nye Mfantse kasa no. Mfantse kasa no ka Akan kasa ebusuakuw no ho. Wɔyɛ Akan kasa a hɔn dodow tɔ do ebien, nna tserɛ, Esuantse Twi nye Akanfo a wɔdɔɔ so kyɛn Mfantsefo. Mbrɛ kasa no etu mpon no ntsi, wɔhyɛɛ ase suaa no wɔ skuul nnyɛ ndɛ. Abakɔsɛm kyerɛ dɛ, Mfantse kasa no nye Ghana kasa a wodzii kan kyerɛwee. Iyi tse dɛm ɔnam Aborɔfo a wɔnye Mfantsefo nyaa nkitahodzi mber tsentsenntsen bi a abɛsen kɔ no. Mfantse kasa no yɛ kasa bi a ɔyɛ dɛw ankasa so. Dɛm ntsi dodowara na wɔkyerɛ dɛ ɔno nye Ghana kasa a ɔyɛ dɛw papaapa. Iyi ma dodowara per dɛ wobosua kasa no.

Dza otsia ebien nye Mfantsefo edziban. Mfantsefo wɔ edziban dɛdɛɛdɛw akɔndɔakɔndɔ a ɔda hɔn nsew wɔ Ghana man yi mu. Odzi kan nye Mfantse dɔkon. Ɔwo tsie ne dzin. Dɔkon yi ka dɔkon a agye dzin papaapa wɔ hɛn man yi mu no ho. Hɔn a wɔwɔ Anee Mantɔw mu taa frɛ dɔkon yi ‘ntsɛw dɔkon’ ɔnam eburow ntsɛw a wɔnyam fora eburow no dze yɛ dɔkon no ntsi. Sɛ inya wo muoko na kyenam a, ɔwo na erokɔ no. Sɛ inya Mfantse dɔkon na preko nkwan a, ɔno hwehwɛ atser.

Edziban kor so a ɔda Mfantse nsew nye etsew na Mfantse Mfantse frɔwee. Dɛm frɔwee yi yɛ frɔwee bi a wɔdze nammon yɛ. Ɔnam dɛ po nnyɛ na wɔ Mfantseman mu ntsi, Mfantsefo nndzi dɛm frɔwee yi ho agor korakoraa. Inya wo mbɔr anaa etsew na edze bɔ Mfantse Mfamtse frɔwee do a nna wo tsir mu ayɛ wo dɔkɔdɔkɔdɔkɔ. Edziban kor so a ɔda Mfantsefo nsew nye aprɛprɛnsa. Aprɛprɛnsa yɛ edziban bi a wɔdze eburowsiam yɛ. Wɔka no dɛ etsew wɔ frɔwee anaa abɛnkwan mu na wotsitsi gu adze mu dzi. Ber a w’aprɛprɛnsa ayɛ krado no, hwehwɛ wo kɔtɔ pa na eduwa nkwan anaa frɔwee bi gu do na dzidzi ma wo kra nka no ho. Mfantsefo san so wɔ edziban bi a wɔfrɛ no ‘peewa’ a wɔdze eburow yɛ. Edziban ahorow a Mfantsefo dzidzi wie a wɔdze prapra hɔn anomu no bi so nye kraakye aweesu na polo.

Dza otsia ebiasa a ɔda Mfantsefo nsew wɔ Ghana nye Mfantsefo afahyɛ ahorow. Mfantsefo wɔ afahyɛ ahorow. Dɛm afahyɛ ahorow no nyinara agye dzin papaapa wɔ Ghana. Sɛ yɛhyɛ ase fi Dena a, yɛwɔ Dena Bakatue afahyɛ. Yedu Oguaa a, yɛwɔ Oguaa Fetu afahyɛ. Ɔwɔ mu dɛ hɔn a wodzi Abowakyer afahyɛ no yɛ Efutufo dze, eso wɔwɔ Mfantseman mu yi ara dze, mennka dɛ ɔyɛ Mfantsefo afahyɛ na mbom dza mereka nye dɛ ɔyɛ Mfantseman mu afahyɛ. Sɛ biribiara nnkyerɛ mpo a, ne dzin ‘Abowakyer’ da no edzi kyerɛ hɛn. Sɛ yesian ba Mfantsefo a wɔwɔ kwaa mu no so a, yɛwɔ Akwambɔ afahyɛ a ɔno so agye dzin ara yie. Apaafo, Mankɛsemfo, Agonafo, Gomuafo na Edwumakofo a wɔbɔ kwan mfrɛ yie ɛ.

Dza otsia anan a ɔda Mfantsefo nsew wɔ Ghana no nye nserahwɛmbea ahorow. Mfantseman yɛ ɔman bi a nserahwɛmbea ayɛ mu ma. Ghana ha no, mantɔw biara nnyi hɔ a nserahwɛmbea wɔ mu kyɛn Finimfin Mantɔw mu. Sɛ nserahwɛmbea ma ɔman no sika papaapa a, Mfantseman dze no dzi mu akotsen. Nserahwɛmbea no bi nye Oguaa Abankɛse, Kakum Wimu Ahoma Kwan, Hans Cottage, Dena Abankɛse, Abankakraba Amsterdam a ɔwɔ Abandze, Pusuban ahorow, Assin Manso Ndɔnkɔ Esutsen Prama, Mpoano afɛɛfɛw, Kɔmɛnda Botan na dodowara a ɔkeka ho. Ɔnnyɛ nwanwa dɛ Ebibifo a wɔwɔ aborɔkyir no ba a, dodowara bɛsera Mfantseman.

Dza otwa tun a ɔda Mfantsefo nsew wɔ Ghana nye nwomasua. Mfantseman no nwomasua hyɛ yie papaapa. Abakɔsɛm ma yɛtse ase dɛ, Ghana no nwomasua hyɛɛ ase wɔ Mfantseman mu ber a Aborɔfo hyɛɛ nwomasua ase wɔ abankɛse ahorow no mu no. Ɔnam do ma Mfantseman no nwomasua wɔ sor kyɛn Ghanaman ne mantɔw nkaa no. Skuul akɛse nyinara a ɔwɔ Ghana no, dodowara wɔ Mfantseman mu. Mpanyin nsɔwdo afamu no, Mfantseman wɔ Adisadel Skuul, Mfantseman Mbanyin Skuul, Mfantsepem Mbasiafo Skuul, Wesley Mbasiafo Skuul, Aggrey Memorial, Apaa Mpanyin Nsɔwdo Skuul na mpanyimfo nsɔwdo skuul ahorow a ɔkeka ho. Suapɔn afamu no, Mfantseman wɔ Simpa Suapɔn, Oguaa Suapɔn, Kɔmɛnda Nwomasua Suapɔn, OLA Nwomasua Suapɔn, Fosu Nwomasua Suapɔn na Anɛɛsefo Ntsetsee Skuul ahorow.
Ndzɛmba ahorow a mabobɔ do yi nyinara yɛ dza ɔda Mfantseman nsew no mu bi wɔ Ghana. Dodowara na aka ekyir a menntum ammbobɔ do mpo. Nokwasɛm dɛ, Nyame ehyira Mfantseman. Mfantseman wɔ adze a oye. Mfantseman mfrɛ yie!