Ahemfo na amanyɛsɛm
Aso ohia dɛ ahemfo bedzi akotsen wɔ amanyɛsɛm mu? Iyi yɛ asɛm a nyimpa pii taa ka ho asɛm. Binom kyerɛ dɛ ansaana abrofo rebɛba ɔman Ghana mu no, nna ahemfo na wɔyɛ mpanyimfo a wɔhwɛ toto ndzɛmba wɔ nkurow ahorow mu. Binom kyerɛ hɔn adwen dɛ, dɛ wobeyi ahemfo anaa ɔhen na ne mpanyimfo mpo yɛ amanyɛsɛm no dwumadzi ne fa no bi na no dɛm ntsi, ohia dɛ yɛdze hɔn bɛka amanyɛnsɛm ho. Wɔkyerɛ dɛ ahemfo wɔ nyimdzee wɔ amanyɛsɛm mu fi tsetse a wobotum dze edzi baano anaa dzibew wɔ amanyɛ nsɛnsɛm mu.
Binom so ada no edzi dɛ, onnyi kwan dɛ yɛma kwan ma ahemfo dze hɔn ho hyehyɛ amanyɛsɛm mu. Dza ɔka do yi na ɔyɛ nsɛm a ɔda no edzi pefee dɛ onnyi kwan dɛ yɛma ma ahemfo akwangya ma wɔdze hɔn ho hyehyɛ amanyɛsɛm mu. Sɛ yɛma kwan ma ahemfo dze hɔn ho hyɛ amanyɛsɛm mu a, nsunsuando bɔn a ɔdze ba no dɔɔso kyɛn papa a ɔdze ba.
Odzi kan, yenyim dɛ, ahemfo yɛ nyimpa wɔyɛ baanodzifo a wɔhwɛ kurowmba no nyinara do na wɔdze nkabɔmu ba hɔn ntamu. Iyi ntsi, otwar dɛ yɛdze obu na enyidze mapa ma hɔn. Aso amanyɛsɛm bɔboa ma ahemfo akɔdo enya dɛm obu na enyidze no? Sɛ yɛma hɔn kwan ma wɔdze hɔn ho hyehyɛ amanyɛsɛm mu a, ɔbɛma dɛm obu no efi hɔn nsa anaa no do atsew. Ɔman Ghana mu amanyɛsɛm adan kasa fi na ayeyaw ara nko. Kasa ahorow no bi a ofi mu ba no tum gu nyimpa no ho fi. Bi mpo bɔhwɛ no na asɛm a obi reka afa ɔhen bi ho egu n’enyim ase anaa egu no ho fi no mpo nnyɛ nokwar. Aso ibotum ahwɛ dɛ obi dze wo hen n’enyim botwutuuw famu anaa obogu no ho fi ɔnam amanyɛsɛm ntsi? Oho! Onnyi dɛ ɔba no dɛm na iyi ntsi na onnhia dɛ yɛbɛkwan ma ahemfo dze hɔn ho ewura amanyɛsɛm mu.
Ɔman Ghana mu no, adze a ɔbɔ hɛn ho ban nye hɛn mbrapɔn. Ɔnam no ne mbrapɔn no na ɔkyerɛ hɛn dza ɔsɛ dɛ nyimpa biara yɛ na dza ɔnnsɛ dɛ nyimpa yɛ. Mbrapɔn no ada no edzi pefee wɔ Atekle 276 mu dɛ, onnyi dɛ ɔhen biara dze no ho hyɛ amanyɛsɛm mu na ɔhen biara ɔpɛ dɛ ɔdze no ho wura amanyɛsɛm mu no, ɔwɔ dɛ ɔdze n’ahendzi no to hɔ. Ahemfo nkabomu kuw a wɔwɔ ɔman Ghana mu dze too gua mber bi a abɛsen kɔr dɛ wɔnnkɛma kwan ma ahemfo dze hɔn ho ahyɛ amanyɛsɛm mu wɔ ber a nna ahemfo binom reserɛ dɛ aban nhwɛ nyɛ nsesa wɔ ɔman no ne mbrapɔn no mu fa Atekle 276 ho ma wontum mfa hɔn ho nhyɛ amanyɛsɛm mu. Ɔman no ne mbrapɔn noara mpo tsia dɛ yɛbɛma kwan ma ahemfo dze hɔn ho ewura amanyɛsɛm mu.
Sɛ yɛma kwan ma ahemfo dze hɔn ho wura amanyɛsɛm mu a, ɔdze basabasayɛ bɛba kurowmba no ntamu. Yenyim dɛ ɔyɛ ɔhen biara n’sɛdze dɛ ɔdze nkabomu bɛma ne manfo ntamu na sɛ yɛma hɔn kwan wɔ amanyɛsɛm mu, dɛm nkabɔmu no runntum nndzi dwuma. Amanyɛkuw ahorow pii na wɔwɔ ɔman Ghana mu na dɛmara so na ɔhen biara wɔ ne amanyɛkuw a ɔdɔm. Sɛ abatow ber so a, ahemfo binom hyehyɛ nkorɔfo ekyir yɛ ndzɛmba ahorow pii a ɔdze a ɔhaw ahorow pii ba. Sɛ afamba no hu no dɛ ɔhen bi hyɛ amanyɛkuw pɔtsee ekyir roko tsia hɔn a, ɔdze ko ba hɔn ntamu. Iyi ntsi na onnyi dɛ yɛma ahemfo kwan ma wɔdze hɔn ho wura amanyɛsɛm mu amma ko annsɛɛ asomdwe a ɔda no nkorɔfo ntamu . Ho behia dɛ ahemfo begyina dɛ ankorankor a mpo wɔmma afofor nnhu amanyɛkuw a wɔdɔm ama koryɛ aba no nkorɔfo ntamu.
Ɔtɔ do bio, Sɛ yɛma ahemfo akwangya ma wɔdze hɔn ho wura amanyɛsɛm mu a, ɔma ɔman no no mpontu ho nsɛm ka ekyir. Mfatoho, sɛ amanyɛkuw “A” na ɔtse egua do a, ɔhen a ɔdɔm amanyɛkuw “B” rennya ndzɛmba a ɔbɔboa dze mpontu aba no kurow mu mbom ɔhen a ɔdɔm amanyɛkuw A na wɔdze mpontu bɛba no kurow mu osiandɛ ɔnye no fi kuw kor mu. Iyi mma mpontu ho nsɛm nnkɔ do dɛ mbrɛ ɔsɛ na dɛm ntsi na ɔsɛ dɛ ɔhen biara twe no ho gyina nkyɛn wɔ amanyɛsɛm mu na ama oetum aper dze mpontu aba no kurow mu a ɔmmfa ho na amanyɛkuw a ɔtse egua do.
Bio, atsɛntsenee ronnkɔ do wɔ nkurowkurow mu. Yenyim dɛ ɔyɛ ahemfo hɔn asɛdze dɛ wɔbɔhwɛ esiesie ntawantawa a ɔba ne manfo ntamu. Sɛ asɛm bi bɛda ɔhen bi enyim a, otum gyina nkitsahodzi a ɔnye afa kor no wɔ ɔnam amanyɛsɛm ntsi dzi asɛm no tsia nyimpa a ɔnnye no mmfi amanyɛkuw mu. N’adwen yɛ no dɛ, oridzi ama no nua a ɔnye fi amanyɛkuw kor mu. Iyi mma atsɛntsenee nnkɔ do na kurow biara so a atsɛntsenee nnkɔ do wɔ hɔ no, basabasayɛ so mmpa mu da. Siantsir yi ntsi na onnyi dɛ yɛma kwan ma ahemfo dze hɔn ho wura amanyɛsɛm mu.
Dza m’abobɔ do yi nyinara da no edzi pefee dɛ, onnyi dɛ yɛma ahemfo akwangya ma wɔdze hɔn ho wura amanyɛsɛm mu na aboa dze ɔdɔ, koryɛ, asomdwee na mpontu aba ɔman mu.