Koannkɔ yarba ahorow na ɔhaw adasa na amanaman ahorow wɔ akwan ahorow mu. Nnyɛ nyarba nyinara nye dza ɔka nyimpa wɔ no honandua mu anaa ne nyimpadua enyi. Adze biara a ɔhaw nyimpa, ɔman anaa biribi no mpontui no yɛ yarba ma nyimpa, ɔman anaa biribi kor no. Dɛm ndzɛmba a wotum kam mpontu yi tum fi adasa hɛn hɔ, mbowamba na mpo, ɔdomankoma abɔdze ahorow. Dɛm nyarba yi mu ahorow pii na ɔhaw hɛn man Ghana. No mu kor nye Nsuyir a afe biara yehu no.
Afe biara a nsu bɔtɔ no, nsuyir haw ɔman Ghana. Nkurow akɛse na nketsenketse pii na woenya hɔn kyɛfa wɔ dɛm yarba yi ho. Tsitsir mpo nye ɔman yi no kuropɔn, Nkran, a yenntum nnkwetsir no nnka nsuyir ho asɛm wɔ ɔman Ghana mu. Dɛm atoyerɛnkyɛm edzi ɔman yi emim akyɛr a ɔmmfa ho na dza ɔman no mpanyimfo dze gu akwan mu per ne nsiwano. Wɔadan asɛntsir mpo wɔ hɛn adzesua mu, hɛn mbuukuu mu, ndawurbɔ nkrataa mu na hɛn kasahorow nyinara mu. Ennkɔsɔ w’efir nsutɔber mu a nnkɛtse nsuyir ho asɛm wɔ ɔman yi. Afe yi mu nsuyir no ayɛ dza ɔbor do koraa. Iyi nye dɛn?
Mber kakra nye yenyaa no ntsee fii hɔn a wɔhwehwɛ wimu nsakyeree ho nsɛnsɛm mu hɔ dɛ nsakyer kɛse aba wimu a no ho nsunsuando gu do rehaw amanaman ahorow pii. Ghana gu do rusu n’afamudze. Afe yi mu nsutɔe no nyɛɛ gidigidi biara, mbom wɔatɔ nkakrankakra ntoatoado. Dɛm nsutɔe ntoatoado nkakrankakra yi dze nsuyir rehaw ɔman yi araa yie. Ofi nsuban nyirii kɔ esutsen nyirii n.a.
Ɔnnkyɛr biara na Bagre Nsuban yirii sɛɛ nkorɔfo ekuadwuma na hɔn adan abɔ dɔm apetse wɔ Etsifi Epuei Mantɔw mu. Edwumakuw a wɔhwɛ ɔman yi mu atoyerɛnkyɛm ho nsɛnsɛm do (NADMO) no hɔn panyin dze to gua dɛ bɔɔ ɔmanfo amandzɛɛ dɛ wɔnda hɔn ho do wɔ iyi ho na hwee nnyi hɔ wobotum ayɛ afa ho. Owura George Ayisi, Kwankyerɛfo a ɔhwɛ amandzɛɛ do wɔ edwumakuw kor yi ara sanee sii no asɛm kor no ara do wɔ Fankwa bosoom no ahyɛse. Ɔno na ɔkyerɛɛ mu dɛ gyedɛ woewie Pwalugu Nsuban no ansaana woetum enya nsɔwano ama Bagre Nsuban ne yir a oyir sɛɛ nkorɔfo ndzɛmba no.
Fankwa bosoom n’ewiei ma yɛdze hyɛɛ Ɔbɛsɛ bosoom yi ase wɔ afe 2022 mu yi ara so, Nkran Kuropɔn Mantɔw na Epuei Mantɔw mu dɔm rusu nsuyir ho. Epuei Mantɔw mu no, New Juaben Etsifi Mansin no mu mba wɔwɔ Akwadum ahwer hɔn efie na hɔn ndwuma dze ama nsuyir. Nsu a ɔte ber tsentsen wɔ Ɔbɛsɛ bosoom yi ahyɛse Memenda kɔ Kwesida no eyir Esutsen Densu ma afa korow no. Nsuyir ama Epuei Mantɔw no ahwer n’adehyee beenum fi dapɛn n’ewiei bɛpem Benada, Ɔbɛsɛ 4, 2022 mu nko a nsu yi enyi da ho wɔ famu. Owura Kwame Koduah a ɔyɛ Epuei Mantɔw mu NADMO Kwankyerɛfo no dze iyi too gua. Ɔdze kaa ho dɛ dɛ nyimpa du ayew a wonnhin hɔn, adan bɛyɛ ɔha na nsuyir no amemen, dɔm bɔbor ahaesuon eduonum na nsuyir abɔ hɔn apetse a wonnyi beebi da.
Dapɛn a odzi kan wɔ Ɔbɛsɛ 2022 mu yi ara so n’ahyɛse na Weija Gbawe Mansin a ɔwɔ Nkran Kuropɔn Mantɔw mu no mu dɔm rusu nsuyir ho. Ɔno nye dɛ nsu araa ma Weija Nsuban no eyir afa kurow no asɛɛ nkorɔfo ndzɛmba na edwumadze asan abɔ nkorɔfo apetse. NADMO mpanyimfo dze abɔto gua dɛ woetum agye nkorɔfo bɔbor ahaebiasa wɔ nsuyir yi nsamu a wogu do ara robɔ hɔn mbɔdzen dɛ wobotum dodow biara so aka ekyir. Yawda, Ɔbɛsɛ 6, 2022 ewimber bɛyɛ ndɔnnan na Graphic Online dze too gua woetum eyi nyimpa nsa ka no na onnyi nkwa wɔ Weija Nsuyir no mu. Wɔkyerɛ mu dɛ banyin ɔwɔ mfe bɛyɛ eduonum enum.
Owura Kwame Koduah dze too gua wɔ no nsɛnkae mu so wɔ Asaase Radio do dɛ ne mfe esia nye yi a oedzi dɛm dzibew yi dɛ Kwankyerɛfo ma Epuei Mantɔw mu NADMO nkorbata no na nokwar nye onnhun nsuyir a n’anodzen tse dɛm pɛn.