Yarba kor a ɔrehaw Ebibirmu mba nye pafur. Iyi yɛ yarba a ɔma nyimpa ne nan anaa n’anan na ne nsa tum hohon yɛ akɛseakɛse kyɛn mbrɛ nna ne nan na ne nsa tse dada no. Nhwehwɛmu ada no edzi dɛ nyimpa bɛyɛ ɔpepe ɔha eduonu ebien na wɔwɔ pafu yarba yi bi. Yarba yi taa ka nkorɔfo a wɔwɔ Ebibirmu, Indiaman mu, Ahyia na Amereka ne fa bi. Ɔyɛ yarba a abowa ntonton na ɔdze ma. Onyaa ne dzin “Elephantiasis” osiandɛ sɛ obi nya bi a ne nan na ne nsa no hohon yɛ akɛseakɛse tse dɛ mbrɛ ɔson n’anan na ne nsa nye no honam no tse ara pɛr. Ɔsan so yɛ dzen yɛ tuntum. Nhwehwɛmu ada no edzi dɛ edur wɔ hɔ a wotum dze sa yarba yi, mbom piinara woenya dɛm yarba no mu faara nntum nnsa ma ɔnnkɔ. Bi dze kehia dɛ adatserfo beyi dɛm bea no efi hɔ. Sɛ obi nya pafu yi bi a, otum mpo ma sɛ ɔyɛ basia a, n’enufu na no twɛ hohon yɛ akɛse na sɛ ɔyɛ banyin so a, no kɔtse hohon yɛ kɛsɛ.
Dza ɔdze pafu ba
Ansaana obi benya pafu no, nna ntonton pii akeka no wɔ mber pii mu wɔ bea a nsunsuma pɔtsee a wɔdze ba no bi wɔ. Dza osi nye dɛ, sɛ dɛm nsunsuma yi bi nya kwan ka abowa ntonton na ntonton no so ka obi a, na oegya no dɛm bɔr no wɔ no mbɔgyaa mu a ɔma yarba no tum ba bɛtsena nyimpadua no mu. Mbowaba a ntonton no begya no wɔ nyimpadua no mu no tum dzi mfe pii wɔ nyimpadua no mu a ɔdze ahohon no ba.
Nyimpa piinara na sɛ wonya pafu a wonnhu anaa ɔmmba hɔn adwen mu dɛ wɔwɔ bi, mbom gye dɛ ne nan, ne nsa, n’enufu na dza ɔkeka ho no hyɛ ase dɛ ɔrohohon yɛ akɛseakɛse. Nnyɛ iyi nko na ɔda edzi, mbom dɛm honam ne fa no; dɛ nsa anaa nan no hyɛ ase dze yaw brɛ no. Binom so tum nya bun na afei, honanyaw.
Kwan kor so a wotum fa do hu dɛ obi enya pafu nye dɛ ɔbɔkɔ ayarsabea akɛyɛ mbɔgya mu nhwehwɛmu ehu. Nhwehwɛmu akyerɛ dɛ, dɛm nhwehwɛmu yi yɛ dza wɔyɛ no anafua osiandɛ anafua na mbowaba no dzi akotsen.
Aso wotum sa pafur?
Nyew, ɔyɛ yarba a wotum sa. Adatserfo kyerɛ dɛ sɛ obi nya bi a, edur wɔ hɔ a wɔdze ma no na ɔyɛ edur a wɔfa no kor pɛr afe biara. Iyi boa kum nsunsuma a ɔwɔ mbɔgya no mu no nyinara.
Kwan kor so a ɔka ho nye dɛ, edze “DEC” edur bɔfora “Ivermectin” edur afa. Iyi so yɛ dza wɔfa no kor pɛr afe biara. Adatserfo akyerɛ dɛ, edur yi ridzi edwumason ara yie.
Nsunsuando a pafu nya no nkorɔfo do.
Ɔhaw na ahohiahia pii na hɔn a wonya pafu kɔ mu. Pafu tum dze mbubui ba. Nan no tum hohon yɛ akɛseakɛse a no mu yɛ dur so. Iyi mma nyimpa no nntum mma mbeambea a ayɛ akɛse no do.
Ɔto do bio nye tsebea a nyimpa no bɔkɔ mu wɔ beebi a ɔtse no. Yarba yi ka nkorɔfo hyɛ dan mu a wonntum nnkɔ nyimpa mu anaa bea a nyimpa ehyia mu. Ɔdze adwendwen pii ba hɔn a wɔwɔ dɛm yarba yi bi no do.
Otwar dɛ yɛtsena bea a hɔ tsew na amma ntonton aammba hɔ ammbɛkeka hɛn enngyaa hɛn nsunsuma anaa bɔr a ɔdze pafu bɛbrɛ hɛn.